Dzień Weterana Działań Poza Granicami Państwa ustanowiony został w 2011 roku, ale po raz pierwszy będzie obchodzony na tak szeroką skalę. Chcemy uzmysłowić społeczeństwu, że w Polsce żyją tysiące żołnierzy, którzy przez lata brali udział w misjach stabilizacyjnych na całym świecie. Przede wszystkim Iraku i Afganistanie, ale nie tylko. Mieliśmy swoich żołnierzy na przykład w Kuwejcie, Czadzie, Bośni i Hercegowinie – mówi Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego.

Weterani Działań Poza Granicami Państwa to ludzie czterdziesto-, pięćdziesięcioletni. Żołnierze, policjanci, strażacy, medycy, pracownicy cywilnie. Dziś są na przykład ratownikami medycznymi, lekarzami, nauczycielami, pracują w ochronie. Choć udział Polaków w misjach stabilizacyjnych często budził kontrowersje, musimy spojrzeć na to w ten sposób, że żołnierze i medycy nabywali praktycznego doświadczenia w warunkach wojennych. A w sytuacji, w jakiej dziś znalazła się Europa przez inwazję Rosji na Ukrainę, ich praktyczne umiejętności nabierają szczególnego znaczenia – mówi Izabela Domogała, członek zarządu województwa śląskiego.

27 maja na Stadionie Śląskim odbędzie się konferencja inaugurująca obchody Dnia Weterana. Rozpocznie ją wykład „Ochrona zdrowia psychicznego żołnierzy-weteranów działań poza granicami państwa, 2003-2022” dra hab. n. med. Stanisława Ilnickiego z Kliniki Psychiatrii, Stresu Bojowego i Psychotraumatologii Wojskowego Instytutu Medycznego. Niemniej trzeba pamiętać, że PTSD (ang. posttraumatic stress disorder) dotyka nie tylko służb mundurowych – podkreśla dr Wojciech Sołtys, kierownik Oddziału Psychiatrii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 4 w Bytomiu. Często występuje u białego personelu walczącego z pandemią, ofiar przemocy w rodzinie, zwłaszcza dzieci, a także ofiar handlu ludźmi. Dlatego w drugiej części dyskusji poza drem Sołtysem i prof. Ilnickim wezmą udział: Aleksandra Snoch – psycholog, pracownik Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Siemianowicach Śląskich, specjalista terapii uzależnień, współautorka i realizatorka wielu projektów poświęconych prawidłowym relacjom dorosłych z dziećmi; a także siostra Anna Bauchan – terapeuta, zajmująca się pomocą osobom uwikłanym w prostytucję, prezes Stowarzyszenia Po MOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej.

Informacje z działań wojennych przykuwają uwagę widzów na całym świecie. Weterani to także dziennikarze. Zawód korespondenta wojennego należy do najniebezpieczniejszych na świecie, w piątek 27 maja porozmawiamy z korespondentami, którzy z kamerą, mikrofonem i obiektywem towarzyszą żołnierzom i - przede wszystkim - ludziom w miejscach ogarniętych wojną. Zaproszenie na spotkanie przyjęli: Mateusz Chłystun z Radia RMF FM, Miłosz Gocłowski z Radia Zet i Karolina Baca-Pogorzelska z Wprost.

Przygotowano również spotkanie z weteranem dla uczniów szkół mundurowych. Na pytania młodzieży, która swoją przyszłość wiąże z wojskiem, będzie odpowiadał płk Tomasz BIAŁAS,  dowódca 13.Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej, absolwent Wyższej Szkoły Oficerskiej im. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu, dowódca zespołu bojowego, szef pionu szkolenia Jednostki Wojskowej Komandosów w Lublińcu, a także trzykrotny uczestnik misji poza granicami kraju, podczas których szkolił do walki z terrorystami - Irakijczyków i Afgańczyków.

Konferencja na stadionie śląskim rozpocznie się o godz. 10.00, skończy ok. godz. 14.00.  

Wieczorem, o godz. 20.00, przy stadionie odbędzie się widowisko patriotyczno-historyczne „Elegia Śląska" w wykonaniu Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.

W niedzielę, 28 maja, rozpoczną się główne uroczystości ogólnopolskich obchodów Dnia Weterana Działań Poza Granicami Państwa.

0 godz. 9.00  rozpocznie się msza święta w intencji weteranów misji poza granicami państwa i ich rodzin (Kościół Garnizonowy św. Kazimierza Królewicza w Katowicach ul. Marii Curie-Skłodowskiej 20). 0 godz. 10.30 pod Pomnikiem Powstańców Śląskich odbędzie się uroczysty Apel Pamięci. W trakcie uroczystości weterani otrzymają odznaki wojskowe „za rany i kontuzje" oraz medal „Za zasługi dla obronności kraju". O godz. 12.00 na terenie Stadionu Śląskiego odbędzie się Piknik Weterana.

Na gości czeka mnóstwo atrakcji, w tym: elementy polskiej bazy wojskowej poza granicami kraju (m.in. hesco bastiony, kontenery dla żołnierzy, check pointy) oraz strzelnica kontenerowa. Będzie można zobaczyć mnóstwo sprzętu wojskowego i symulatorów, zapoznać się z warunkami służby w Wojsku Polskim na licznych stoiskach promocyjnych jednostek wojskowych. Nie zabraknie wojskowej grochówki. Chętni będą mogli zmierzyć się w rywalizacji sportowej z zawodnikami Centralnego Wojskowego Zespołu Sportowego. Zainaugurowany zostanie 3. Rajd Motocyklowy Weteranów, a na Stadionie Śląskim odbędzie się bieg weteranów. Planowany jest również przelot statków powietrznych.

Podczas pikniku Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej, wręczy wyróżnienia uczestnikom zakończonych niedawno igrzysk dla weteranów Invictus Games The Hague.

O zdrowie weteranów, ich rodzin oraz uczestników pikniku zadbają szpitale, których organem prowadzącym jest samorząd województwa śląskiego. Tuż obok atrakcji wojskowych zainstaluje się Miasteczko Zdrowia. Będzie można m.in. wykonać badanie tętniaków aorty brzusznej, USG tarczycy, EKG, skonsultować się z psychiatrą, i fizjoterapeutą nt. m.in. rehabilitacji pocovidowej oraz wykonać spirometrię płuc.

Dla najmłodszych przygotowano survivalową Strefę Małego Weterana, gdzie najmłodsi będą musieli zmierzyć się z zadaniami sprawnościowymi i wykazać wiedzą na temat zasad udzielania pierwszej pomocy.

Na zakończenie, o 18.00 zagrają Wilki.

(Na zdjęciach: przygotowania do wydarzenia na Stadionie Śląskim)